در دهه های اخیر، پیشرفت های فناوری، مفهوم هوشمندسازی را به زندگی روزمره بشر وارد کرده است. هوشمندسازی، به طور خاص، به استفاده از فناوری های نوین چون اینترنت اشیاء، داده‌کاوی، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی برای بهبود و بهینه‌سازی فرآیندها در زمینه های مختلف از جمله مدیریت منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست اشاره دارد. در این مقاله، به بررسی تاثیر هوشمندسازی بر حفاظت از محیط زیست خواهیم پرداخت و نمونه هایی از کاربردهای مؤثر این فناوری‌ها را ارائه می دهیم.
یکی از اساسی‌ترین کاربردهای هوشمندسازی در مدیریت مصرف انرژی است. یکی از فناوری های توسعه یافته در حوزه بهینه سازی مصرف انرژی شامل خانه هوشمند می شود:
خانه های هوشمند: سیستم های خانه هوشمند به کاربران این امکان را می‌دهند تا از طریق تلفن های هوشمند، پنل های کنترل مرکزی، ترموستات ها و حسگرهای هوشمند و… نور و دما را تنظیم کنند. اتصال این فناوری های هوشمند در سیستم یکپارچه خانه، امکان مدیریت انرژی را به‌طور خودکار و بدون حضور فیزیکی فراهم می کند. لذا این خانه ها می توانند به کاهش مصرف انرژی و در نتیجه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کنند.
هوشمندسازی در مدیریت منابع آب نیز تاثیر بسزایی دارد. کمبود آب یکی از بزرگ‌ترین چالش های زیست محیطی عصر حاضر است. به همین منظور متخصصان تلاش کردند تا سیستم های هوشمندی در حوزه بهینه سازی مصرف آب ابداع کنند شامل:
سیستم های آبیاری هوشمند: این سیستم ها، با استفاده از سنسورهایی که رطوبت خاک را اندازه‌گیری می‌کنند، می توانند میزان آبیاری را به طور خودکار بر اساس نیاز گیاهان تنظیم کنند. این روش نه تنها به صرفه‌جویی در مصرف آب کمک می‌کند، بلکه کیفیت محصولات کشاورزی را نیز بهبود می بخشد.
نظارت هوشمند بر کیفیت آب: با استفاده از سنسورهای هوشمند، می توان کیفیت آب را به صورت مداوم نظارت کرد تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود. زیرا این سیستم ها می توانند به کشف آلودگی‌ها و پیشگیری از هدر رفت منابع آب کمک کنند.
هوشمندسازی در حفظ اکوسیستم های طبیعی نیز تاثیر مثبتی دارد. زیرا اکوسیستم ها اجزای اساسی زندگی بر روی زمین هستند و حفظ آن‌ها برای نسل های آینده ضروری است. برخی از فناوری های هوشمند در این زمینه شامل موارد زیر می شوند:
نظارت هوشمند بر تنوع زیستی: با استفاده از سنسورهای پیشرفته و سیستم های نظارتی می‌توان به‌راحتی تنوع زیستی را در مناطق حفاظت‌شده رصد کرد. این اطلاعات به متخصصان محیط زیست کمک می‌کند تا در مورد اقداماتی که برای حفاظت از گونه‌ها و زیستگاهها ضروری است، تصمیم‌گیری های هوشمندانه ای اتخاذ کنند.
مدیریت هوشمند جنگلها: فناوری های هوشمند می توانند در نظارت بر وضعیت جنگلها و جلوگیری از قطع غیرمجاز درختان به کار گرفته شوند. سنسورهای پیشرفته می توانند به شناسایی مناطق تحت خطر و ارزیابی سلامت جنگلها کمک کنند.
توسعه سیستم های حمل و نقل هوشمند یکی دیگر از تأثیرات مثبت هوشمندسازی بر محیط زیست است. این سیستم ها می توانند به کاهش ترافیک و در نتیجه کاهش آلودگی هوا کمک کنند و در بهبود کیفیت زندگی بشر نقش مهمی را ایفا کنند که شامل مورد زیر می شود:
مدیریت هوشمند ترافیک: با استفاده از دادههای بزرگ و تحلیلهای هوش مصنوعی، این سیستم ها می توانند بهینه ترین مسیرهای ممکن را برای خودروها ارائه دهند. این کاهش زمان سفر باعث کاهش میزان آلاینده ها و گازهای گلخانه‌ای می شود.
امروزه یکی دیگر از نقش های هوشمندسازی در حوزه مدیریت پسماند است. این حوزه به مجموعه روشها اطلاق می‌شود که به منظور کاهش حجم و بهبود فرایند جمع‌آوری، تفکیک، بازیافت و دفع زباله ها با استفاده از فناوری های نوین طراحی شده‌اند. این سیستم ها به دنبال ارتقاء کارایی و کاهش تاثیرات منفی زیست محیطی زباله هستند که شامل موارد زیر می شوند:
سطل های زباله هوشمند: سطل‌های زباله هوشمند مجهز به سنسورهایی هستند که نوع زباله را تشخیص می دهند و به کاربران کمک می‌کنند تا زباله های قابل بازیافت را از زباله های عادی تفکیک کنند. همچنین با استفاده از سنسورها، می‌توان به‌صورت خودکار سطح پرشدگی سطل را نظارت کرده و بر اساس آن زمان جمع‌آوری زباله ها را برنامه‌ریزی کرد.
خودروهای جمع‌آوری هوشمند: این خودروها می توانند به سنسورهای تلفن همراه یا نرم‌افزارهای مدیریت ناوگان متصل شوند که به آن‌ها اجازه می دهد مسیرها را بهینه سازی کرده و مصرف سوخت را کاهش دهند.
در نهایت می توان گفت که هوشمندسازی به عنوان یک روند رو به رشد می‌تواند تاثیر مثبتی بر حفاظت از محیط زیست داشته باشد. از بهینه سازی مصرف انرژی و مدیریت منابع آب گرفته تا حفاظت از اکوسیستم ها و توسعه حمل و نقل هوشمند نشان دهنده این است که اگر هوشمندسازی به درستی اجرا شود، می تواند بهبودهای چشمگیری برای محیط زیست به ارمغان بیاورد. به همین منظور جوامع امروز درصدد هستند تا با توسعه هوشمندسازی، در حفظ محیط زیست و پایداری آن گام بردارند. بنابراین، نیاز به توجه، ایجاد زمینه‌های مناسب و آگاهی رسانی به جامعه در این حوزه لازم و ضروری است.
